მარიამობისთვე, 1998 წელი

* * *

ერთი სიმართლის თქმა უფრო მეტ სიბრძნეს მოიცავს, ვიდრე ასი მლიქვნელის მიერ წარმოთქმული “სიბრძნე”.

* * * 

ყველაფერს ხელოვნება სჭირდება ამ ქვეყნად. თვით უმცირეს რამესაც კი.

* * * 

სრულყოფილი აზრი იმდენად სასიამოვნო, მშვენიერია მოსასმენად და აღსაქმელად, რამდენადაც გრაალის თასიდან მიღებული სისხლი ქრისტესი.

* * * 

ლექსი აზრია, აზრი კი ისეთი რამეა, რომ ერთი ზედმეტი წამი და შეიცვლის საკუთარ წყობა-თანმიმდევრობას.

* * * 

დიდი ადამიანები პარადოქსული ბუნების მატარებლები არიან. ამიტომაც ეჩვენებათ ისინი ძნელად აღსაქმელნი.

* * *
ადამიანი მთლი თავისი ცხოვრება იმას კი არ უნდა მისტიროდეს, რაც შეეძლო და არ გააკეთა, არამედ უნდა ეცადოს შეავსოს განუხორციელებელ სიკეთეთა დანაკლისი და ამოძირკვოს წლების განმავლობაში ჩადენილი შეცდომის მიზეზი. თავს ძალა უნდა დაატანოს, უნდა გამოიჩინოს საოცარი ნებისყოფა, რათა სრულყოს საკუთარი თავი. 

* * *

იდეური მასწავლებელი და შეგირდი არაერთი ყოფილა ამ ქვეყნად. ხშირ შემთხვევაში მათი ურთიერთობა მიაგავდა ჰერდერისა და გოეთეს ურთიერთდამოკიდებულებას. მხოლოდ და მხოლოდ ერთეულები თუ გამოჩნდებოდნენ ისეთი იდეალური ურთიერთგაგებით აღჭურვილნი, როგორიც გააჩნდათ არისტოტელესა და ალექსანდრე მაკედონელს. ეს კი იმ მიზეზით ხდებოდა, რომ ისინი ითავისებდნენ და განიცდიდნენ ერთმანეთის მისწრაფებებს. ზუსტად, რომ ეს თეზისები წარმოადგენდნენ იდეალური ურთიერთგაგების ბალავარს.

* * *

დიდი ადამიანები მუდამ იმას ცდილობენ, რომ ამ ქვეყნად ფუჭად არ ჩაიაროს მათმა სიცოცხლემ, რომ მათი სახელი არ მიეცეს მივიწყებას, რომ უკვდავყონ იგი უკუნითი უკუნისამდე. ამ პიროვნებათა შემოქმედების ყოველი ნაყოფი ემსახურება უკვდავების ძეგლის გამოქანდაკების მიზანს, რაშიც დიდი წვლილი შეაქვს როგორც მათ პირველად სულიერ, თუ ფიზიკურ შესაძლებლობებს, ასევე გენიოსებს, რომელთაც მსგავსი პიროვნებების დაბადებამდე უცხოვრიათ, უღვაწიათ და მათებრ წარუშლელი კვალი დაუტოვებიათ ადამიანთა გონებაში.

* * *

ადამიანის შინაგან სამყაროში გამბედაობის უწყვეტი ნაკადი  მჩქეფარება მრავალ სასარგებლო საქმე ახორციელებს შედეგად, მაგრამ გამბედაობის სათავე არ უნდა სცილდებოდეს ზომიერების ზღვარს, უზრდელობად რომ არ იქცეს იგი.

* * *

არა მგონია, ზედმეტად ექცეს ადამიანს არტისტული ნიჭი. იგი დამხმარე თვისებადაც შეიძლება იქცეს ცხოვრებაში. თუმცა, ასევე, შესაძლოა, სავალალო შედეგი მოგვცეს. ის უბრალოდ ადამიანის ფანტაზიის გადმოცემისა და განხორციელების საშუალებაცაა.

დიდებულია, როდესაც მოცემული ნიჭი ეროვნულ ინტერესებს ემსახურება ქვეყნის ყოფნა-არყოფნის შემთხვევაში. განა ბაგრატ v უდიდეს მსახიობს არ წარმოადგენს ამასთანავე, როცა მან შესძლო პირსისხლიანი თემურ-ლენგის გაცურება და ამოხოცა საქართველოს გადასარჯულებლად გამოგზავნილი 12 ათასიანი არმია. სარწმუნოების შეცვლა ისევე, როგორც სხვა მამულიშვილი მეფეების მიერ გადადგმული ნაბიჯი, ემსახურებოდა ერის დაცვის საჭიროებას, ერის მოვლა-პატრონობას მაშინდელი ვეშაპის, თემურ-ლენგის იმპერიის წინააღმდეგ. თვალის ახვევამ, თუნდ წამიერმა, სხვა შესაძლებლობებთან შედარებით ასე თუ ისე მცირე დანაკარგი მოიტანა. ეს ერთადერთი საუკეთესო გზა იყო. სხვა გამოსავალი არც არსებობდა…

* * *

თუკი შემოქმედი მთელი ცხოვრება სხვა შემოქმედის გავლენას განიცდის და ამავე დროს, თუნდაც ერთი სრულიად ორიგინალური ნამუშევარი მაინც არ შეუქმნია, იგი ვერშემდგარი ხელოვანია. მხოლოდ და მხოლოდ აუთენტურობის გზაზე შემდგარი მკვიდრდება

მწვერვალებზე; რარიგ უდიდესი წინაღობაც არ უნდა შეხვდეს მას, ორიგინალობა დაეხმარება მათ გადალახვაში.

* * *

ლექსი, პოემა და საერთოდ, პოეზია სიტყვის მოხდენილობაა. იგი მშვენიერების სარკეა და სიმახინჯესაც კი სილამაზედ აქცევს.

ლექსი, პოემა და საერთოდ, პოეზიის ნებისმიერი გამოვლინება სიმახინჯესა და მშვენიერების სამყაროს შორის გადებული ხიდია.

* * *

ადამიანმა ღირსეული სიტყვა რომ წარმოსთქვას, საჭიროა ზოგადსაკაცობრიო საკითხების, იდეებისა და ყოფის არა მარტო გონებისთვალით, არამედ გულის ხედვითაც აღქმა. მხოლოდ ამის შემდგომ გადასწონის მისი სიტყვა მიზანშეწონილობის სასწორს, საამური და მისაღები გახდება ყოველი გულისყურისათვის. საპირისპირო შემთხვევაში, ოდენ ერთი მიმართულების აზრით გონებადაბნელებული პიროვნების მსჯელობა უმარილო იქნება.

* * *

რა იქნება იმაზე უკეთესი, რომ ადამიანს მთელი ცხოვრების მანძილზე ბავშვური სილაღე და სიწმინდე დაჰყვეს და მათი საშუალებით მუდამ ღია გახადოს წარმოსახვის უზარმაზარი სამყაროს კარიბჭენი?

* * *

არც ოდენ გრძნობის და არც ოდენ გონების გზას უნდა დაადგეს ადამიანი, რადგანაც ჯერ არ წარმოშობილა უშეცდომო გრძნობა-გონება. სასიკეთო ნაყოფი მხოლოდ და მხოლოდ მათ შეგნებული ნაზავს გამოაქვს. უერთმანეთოდ ისინი არასრულყოფილნი არიან.

* * *

სასიხარულოცაა ეს ცხოვრება და პარადოქსულიც.

* * *

სავალალოა, როცა კოლოსალურად მოაზროვნე პიროვნებასა და მის ბუმბერაზ სულს ღირსეულად ვერ აფასებს განდიდების აზრით შეპყრობილი აფთარი ადამიანი. ეს უკანასკნელი სინათლის საშიში მეტოქეა და ნათლის მოციქულთ მუდამ ორმოს უთხრის, ან ყოველ შემთხვევაში, ცდილობს წარწყმიდოს ღვთიური კანდელით განათებულ გზაზე მავალი.

* * *

პოეზია იმდენად რთული სამყაროცაა, რომ თუ უფალი მთელი თავისი მადლითსავსე სიბრძნით არ შეგეწია, ვერ გახვალ ბოლომდე ამ უზარმაზარ ლაბირინთში.

* * *

საინტერესოა ორბუნებოვანების საკუთარი თვალით ხილვა და მისი გონებით აღქმა. სურათზე გამოხატული ადამიანი შეიძლება ცხოვრებაში განსხვავებული ბუნების მატარებელი აღმოჩნდეს. იგი იმდენად ჩაგაფიქრებს, რამდენადაც თვით მრავლისმეტყველი სამყარო. ჩასწვდე მსგავსი ადამიანის შემოქმედების საფუძველს, იგივეა, აღმოაჩინო ახალი კონტინენტი. ამას კი მხოლოდ ოლიმპოს ღვთაებრივად მაღალი და ოდისევსისებურად ჭკვიანი ადამიანები თუ ახერხებენ. საუკუნოა მსგავსი ბუმბერაზების ხსენება.

* * *

დაუღალავად უნდა იღვაწო, რომ შექმნა რაიმე ღირებული და საუკუნეების სრბოლაზე აღმატებული. უამისოდ ფუჭად გავლილი გზა გამოვა სიცოცხლე.

თუ ადამიანს ცხოვრებაში ეს ჭეშმარიტება ამოძრავებს, იგი უეჭველად მიუახლოვდება კაცობრიობის ერთ-ერთი მთავარი დევიზის განხორციელებას: “შეიცან თავი შენი”, რაც კაცთა უდიდესი სიმდიდრეა. ამასთანავე, უნდა ფლობდე ამ სიმართლის განუწყვეტელ მახსოვრობას, რაც რჩეულთა ხვედრია უთუოდ.

* * *

რაოდენ საოცარნი არიან სისადავის წიაღიდან წარმოშობილი სიტყვები, რადგანაც სწორედ მათი საბოლოო ხვედრი უბრალოებიდან გამომდინარე ბრწყინვალებაა.

* * *

ფიქრი გონიერების დედაა, მაგრამ იგი დამანგრეველი გრძნობების მშობელიც შეიძლება გახდეს. ეს ეჭვის შემთხვევაში ხდება; ეჭვისა, რომელიც მხოლოდ სიყვარულს ვერ ერევა, რადგან სიყვარულია თვითონ ღმერთი.

* * *

ზომიერება იყო ელინთა კულტურის სული, რითაც საუკუნეებსაც მძლავრად გადმოსძახიან.

* * *

კეთილგონიერ აზრთა სიუხვე ბრძენთათვისაა სასურველი და დამახასიათებელი, არა ბრიყვთათვის, რადგანაც ამ უკანასკნელთა მიერ წარმოთქმული თუნდაც ერთი სიტყვა გულს არ ესალბუნება.

* * *

მრავალი ქვეყანაც რომ შემოიარო და შეძენილ სამშობლოებად მიიჩნიო ისინი, დედასამშობლო მაინც ერთადერთი, განუმეორებელი და უძვირფასესია.

* * *

მხოლოდ მას შემდეგ სწვდები მოვლენის არსს, როცა მის საწყისს შეიცნობ.

* * *

თუ ღირსშესანიშნავი არაფერი დატოვე ცხოვრებაში, აბსურდად გექცევა იგი.

* * *

გულწრფელობა საბოლოო ჯამში მუდამ უკეთესია.

* * *

პოეტ სულს ყველა ენაზე ახლავს პოეზიის მუზა.

თიბათვე, 1998 წელი

* * *
ხელოვანი მაშინაა დიდი, როდესაც თავის ნამოქმედარს ორაზროვნების იერსაც შთაბერავს.
* * *
ესა თუ ის სიტყვა მარადიულია, თუ უშუალოდ გულიდან მომდინარეობს. სხვა შემთხვევაში იგი წაიშლება დროთა ქარიშხლებისაგან.
* * *
სული შემოქმედებას ერთი რამით ძალიან ჰგავს-თავისთავად უკვდავია, ხოლო პოიეზისი კი მარადიულია მაშინ, როცა მას მარადიული პიროვნება ქმნის. შემოქმედებაში შეიძლება ამ პიროვნებამ მთელი თავისი გული ჩადოს და სულის სარკედ აქციოს. მხოლოდ და მხოლოდ მის არსში ჩაწვდომაა აუცილებელი, რომ ადამიანს თვალწინ გადაეშალოს მარადიული პიროვნების შინაგანი სამყაროს საიდუმლო.
* * *
ადამიანები, რომლებიც არ იცნობენ მწერლის, შემოქმედის ფსიქოლოგიას, ძირეულად ვერ ჩასწვდებიან მის ქმნილებებს. მხოლოდ და მხოლოდ მათთვის მოსაწონ და გულის სანუკვარ გრძნობებს შეხამებულ მხარეებს მიაქცევენ განსაკუთრებულ ყურადღებას. აი, ასეთი უძირო ზღვაა მწერალი და ამიტომაცაა იგი დიდი და უკვდავი, ბოლომდე აზრჩაუწვდომელი ქმნილებების, შედევრების ავტორი.

* * *
გამოზომილ დროზე უფრო ორგანიზებული არაფერია, თუკი მასში ღვთის მადლითცხებული ხელის ნაკვალევიც სჩანს.

* * *

დიდი ხელოვანი მის მიერ არჩეული გზის იმდენად ერთგულია, რომ დასაწყისიდანვე სწავლობს ამ სავალის ენას. საბოლოოდ, სხვაგვარი მეტყველება მისთვის შეუძლებელი ხდება.

* * *
ჭეშმარიტად და საბოლოოდაც ბედნიერია ის ადამიანი, რომელსაც უყვარს მის მიერ არჩეული გზა და სიცოცხლის ბოლომდე მიჰყვება მას ფიქრშეუცვლელად.

* * *
უმეტესად ადამიანები იმაზე მეტს საუბრობენ და ფიქრობენ უფრო მეტს, რაც მათ არ გააჩნიათ.

* * *
დიდ მოთმინებასა და ძალას მოითხოვს ბრძოლა, მაგრამ კიდევ უფრო მეტ სიმამაცეს საჭიროებს ხელოვნება.

* * *
რაც უფრო ხორციელდება ადამიანის ოცნება და უახლოვდება მიზანს, მით უფრო უსახური გახდება მისი ცხოვრება, თუკი ერთ თვალსაწიერს მეორე არ დაამატა.

* * *
ზუსტადაც, რომ ორჯერ დაბადებული ადამიანია დიდი, რადგანაც ხელახალი შობა მარადიულობისკენ მიმართული ერთგვარი საწყისია.